domingo, 1 de marzo de 2015

TRABALENGUAS



Li aatin
Naq taaye li aatin
Jarub’ li aatin taaye.

Wi’ ink’a’ nakaye
jarub’  taaye
maaye li aatin 

Tattojoq
Ma tattojok
malaq  tatjot’oq
wi ink’a’ tattojoq
kanab’ b’i’ li jot’ok .

Tatwa’aq
ma tatwa’aq, malaq ink’a’ tatwa’aq
wi tatwa’aq, jo’q’e tatwa’aq.

Li chiin
 Xinwulak se’ chiin
Xintaw nab’al li chiin
Wi ink’a’ tatxik chi wix
Ink’a’ tayal li chiin.




Saqew
Saqsaq ru li Palaw naq nasaqew.
Ut naq nasaqew nakutuk  chaq li saq’e


Li q’eq
Las q’eqq kixloq jun xq’ani q’ol
li xq’ununel.

Li was
Li was wan rawas
Wi maawa’ raj was
Maak’a’ raj was .


Li q’uq
Li quq’ naxq’uq’uq’i rib’
Li q’uq q’uq’uq’a naxye
q’uq q’uq’uq’a, q’uq q’uq’uq’i, q’uq q’uq’uq’e
q’uq q’uq’uq’e, q’uq q’uq’uq’i, q’uq q’uq’uq’a
q’uq q’uq’uq’o, q’uq q’uq’uq’u q’uq q’uq’uq’i





Li b’atz’
Li B’atz’ nab’atz’un b’olotz
Xpatz jun xb’olotz
re tb’atz’unq b’olotz’


li k’ux
Naq sa laak’ux, k’ux chi us laak’ux
naq ink’a’ sa laak’ux ink’a’ sa
naq taak’ux laak’ux


 Li aalinak
ma tataalinaq malaq tataatinaq
wi ink’a’ nakataalinak
jalan chik taalinaq.

Li esil
Li esil wan rusil
Li rusil esil
Sahil usil.





Li pich’
Jun li milmich’ xye  we naq tinmich’
Li rismal li pich’
Ut tinyiib’ jun linb’ich.
Laa’in xinmich’ li rismal li pich’, ut
Xb’aan jun li milmich’ xinyiib’ jun linb’ich.

 Li uutz’u’uj.
Jun xnimal toonal uutz’u’uj
nab’al li ruutz’u’ujil naxtz’eq
tz’aqal uutz’u’uj naxtz’eq
xnimla toonal li uutz’u’uj.

Li ch’ina kach’in
Li ch’ina kach’in
Naxk’axo li kaxtu’
Xb’aan xkaxtu’ nayaab’ak
Li ch’ina kach’in.








Li wanq
Ma tatwanq malaq tatwarq
Wi ink’a’ tatwanq ink’a’ tatwarq.



Linna’
Linkaqi q’ol xloq’ linna’
Xmaq li tuq’ix yo chi toq’ib’k

Maak’a’ wan we
Maak’a’ wan we
Maak’a’ tataw we
Wi wan k’a’ ru  we
Tataw aawe.


Li k’aq
Li q’eqi’  k’aq  na el chi q’eq
Chi q’eq naxtiw li qoq li q’eqi k’aq.

Li wa
Wi taawaj li wa
Ch’e’ chaq Aawe
wi taach’e’ chaq aawe
Taawaj li wa


Li che’
Wi taawaj Junaq  che’
Taataw sa’ k’iche’
Wi ink’a’ tatxik sa’ k’iche’
Ink’a’ taataw laache’

Ch’ina paachach
Chap li ch’ina paachach
Ut k’e sa’ li ch’ina chakach
Sa’ laawochoch
Taak’e chi purik li ch’ina paachach.

Wa’ak
Ei taawaj wa’ak wa’in
Wi ink’a’ nakawaj wa’ak matwa’ak
Wi tatwa’aq we’ laawa

 Tinara
Laa’in tatinra naq tinara
Jo’ kan naq tento tinara
Re naq tatinra.




Li kaxlan
Li kaxlan wan chi xulxu
Xxiwak xb’aan li xul
Xb’aan li xul
Xxiwak li kaxlan wan chi xulxu.

Laj Xiwan
Laj china Xiwan
Xtoj jun ch’ina t’ojleb’
Jun ch’ina t’ojleb’
Xtoj laj ch’ina Xiwan

LI AAQ
Jun li aaq nariiqa jun iiq chi uuq
Us ta yo li kaaq li iq’ ut li hab’
Naq yo li kaaq
Naq yo li iq’
Naq yo li hab’
Jun iiq chi uuq nariiqa li jun chi aaq.






LI YAK
Li yak yokyo chi xk’atq li yuk sa’ yamyo
Li yak ut li yuk a’neb’ yal xlo’yeb’ rib’.
Yal xlo’yeb’ rib’ li yuk ut li yak
Wi’ ta li yuk ut li yak ink’a’ raj xlo’yeb’ rib’
Li yak moko yokyo ta raj chi xk’atq li yuk sa’ yamyo



LI Q’UNIL Q’UQ’
Li q’unil q’uq’ wan chi ruq’ li loq’laj q’umet chi q’ixink
Chi ruq’ li loq’laj q’umet naq’ixink li q’unil q’uq’,
Q’uq’uq’i q’uq’uq’i q’uq’uq’i.

LAJ KUX
Laj kux xk’ux li xk’ux
Nak’uxnak ruuch re laj kux
Naq xk’ux li xk’ux jo’kan
Naq laj kux nahulak chi ru li k’ux







ü Linq’ol xloq’ linna’ xmaq’ li ixq yoo chi toq’ib’k.

ü Q’eq rix li q’uq’ xk’e li q’oot, q’ux xk’e cho’q xsok.

ü B’oq chaq li xB’ir b’oqok yook chaq sa’ b’alb’o

ü Tz’aj ru li tz’ak naxtz’aka laj tz’ak, xb’aan naq tz’ujtz’eb’
naxwos wi’ li tz’ak.

ü Xk’ux xk’aq li tz’i’ k’ochk’o chi rix naq yook chi k’otak.

ü Hab’ ru li chiahab’ jwal li hab’ naxk’e chi ru li hab’al q’e.









13 comentarios: